- Περιγραφή της ουσίας και ο μηχανισμός σχηματισμού της
- Ταξινόμηση εδαφών με βάση την περιεκτικότητα σε χούμο
- Τι ρόλο παίζει στη φύση;
- Υπάρχει κίνδυνος να καταστραφεί;
- Πώς διαφέρει από το χούμο;
- Κανόνες και όροι για τη χρήση του χούμου
- Είναι δυνατόν να το μαγειρέψετε μόνοι σας;
- Κανόνες αποθήκευσης και προφυλάξεις ασφαλείας κατά την εφαρμογή
Η γονιμότητα του εδάφους είναι μια κρίσιμη προϋπόθεση για την επιτυχή γεωργία. Οι πρόγονοι του ανθρώπου γνώριζαν ότι τα πλουσιότερα εδάφη ήταν αυτά με ένα παχύ στρώμα σκούρου, χαλαρού εδάφους κάτω από την επιφάνεια. Δεν γνώριζαν το όνομά του, αλλά καταλάβαιναν ότι χωρίς αυτό, οι καλλιέργειες θα ήταν αδύνατες. Αυτό το στρώμα έγινε γνωστό ως χούμος. Ακόμα και σήμερα, εξακολουθεί να θεωρείται το κύριο μέτρο της γονιμότητας του εδάφους, ένας σημαντικός δείκτης της ποιότητας και της χρησιμότητάς του για τη γεωργία.
Περιγραφή της ουσίας και ο μηχανισμός σχηματισμού της
Ο χούμος σχηματίζεται από έναν σύνθετο συνδυασμό φυτικών και ζωικών υπολειμμάτων που υποβάλλονται σε επεξεργασία από μικροοργανισμούς του εδάφους και σχηματίζονται υπό την επίδραση μιας σειράς φυσικών συνθηκών. Αποτελείται από αδιάλυτα στο νερό χουμικά οξέα και χουμίνες, χουμικά και φουλβατικά. Η ποσότητα του χούμου ποικίλλει σε διαφορετικά εδάφη. Αποτελεί έως και 85-90% της οργανικής ύλης του εδάφους.
Αυτή η ουσία σχηματίζεται μέσω της χουμοποίησης. Πρόκειται για τη διαδικασία μετατροπής φυτικών και ζωικών υπολειμμάτων υπό αναερόβιες συνθήκες, δηλαδή απουσία ή ελάχιστη παρουσία οξυγόνου. Αυτή η διαδικασία επηρεάζεται σημαντικά από μικροοργανισμούς του εδάφους διαφόρων προελεύσεων. Υπό την επίδρασή τους, τα συστατικά της οργανικής ύλης όχι μόνο αποσυντίθενται στα απλούστερα συστατικά τους, αλλά μετατρέπονται και σε άλλες ουσίες σε μορφή προσιτή στην απορρόφηση από τα φυτά. Τα χουμικά συστατικά είναι χαρακτηριστικά αποκλειστικά του εδάφους και δεν βρίσκονται πουθενά αλλού.
Η διαδικασία σχηματισμού του χούμου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις κλιματικές συνθήκες. Σε θερμές και υγρές συνθήκες, τα υπολείμματα μεταλλοποιούνται γρήγορα και δεν συμβαίνει συσσώρευση. Σε ψυχρές συνθήκες, τα φυτικά και ζωικά υπολείμματα είναι σπάνια και το στρώμα του χούμου σχηματίζεται εξαιρετικά αργά, απαιτώντας χιλιετίες αντί για αιώνες. Πιο ευνοϊκές συνθήκες είναι οι εύκρατες, όπου η θερμότητα, η υγρασία και η ποσότητα των οργανικών υπολειμμάτων βρίσκονται σε τέλεια ισορροπία.

Ταξινόμηση εδαφών με βάση την περιεκτικότητα σε χούμο
Η περιεκτικότητα σε χούμο μπορεί να ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των εδαφών, από 0,05% στα φτωχότερα καφέ ημιερημικά εδάφη έως 10-20% στα χερσόγεια. Τα ακόλουθα εδάφη περιέχουν τις υψηλότερες ποσότητες αυτής της ουσίας:
- Λιβαδινά εδάφη.
- Εδάφη πλημμυρικών πεδιάδων.
- Τσερνοζέμ.
Η περιεκτικότητα σε χούμο στο έδαφος δεν μπορεί να είναι σταθερή, καθώς η ποσότητά του αυξάνεται και μειώνεται ανάλογα με πολλούς παράγοντες: την ανθρώπινη δραστηριότητα, τις φυσικές συνθήκες, τον αριθμό των φυτών και τις ανάγκες τους, καθώς και τις γεωργικές πρακτικές. Επομένως, στους υπολογισμούς χρησιμοποιούνται μέσες τιμές που χαρακτηρίζουν συγκεκριμένους τύπους εδάφους.

Τι ρόλο παίζει στη φύση;
Αν και τα φυτά μπορούν να αναπτυχθούν χωρίς χώμα σε τεχνητές συνθήκες, όπως τα υδροπονικά συστήματα, στη φύση, η παρουσία χούμου καθορίζει τη θρεπτική αξία του εδάφους και την ικανότητά του να υποστηρίζει ορισμένα φυτά. Μερικά μπορούν να ευδοκιμήσουν σε φτωχό έδαφος, ενώ άλλα απαιτούν πλούσια σε χούμο εδάφη για να παράγουν μια πλήρη, υψηλής ποιότητας συγκομιδή.
Εκτός από τη θρεπτική του λειτουργία, ο χούμος έχει τη σημαντική ιδιότητα να προσδίδει δομή στο έδαφος. Τα εδάφη πλούσια σε αυτή την ουσία έχουν ελαφριά, διαπερατή δομή, αλλά διατηρούν επαρκή υγρασία για να αναπτυχθούν, να ανθίσουν και να καρποφορήσουν τα φυτά. Ο χούμος μπορεί να περιέχει έως και 80-90% του βάρους του σε υγρασία, παρέχοντας ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη των φυτών και για τη βλάστηση και την ανάπτυξη των σπόρων.
Η άμορφη, χαλαρή δομή του εδάφους διατηρείται από μικροοργανισμούς μέσω της διαδικασίας της χουμοποίησης. Πιστεύεται επίσης ότι ο χούμος λειτουργεί όχι μόνο ως θρεπτικό συστατικό αλλά και ως ορμονικές ουσίες στη φυσιολογία των φυτών.

Υπάρχει κίνδυνος να καταστραφεί;
Τόσο η φύση όσο και οι άνθρωποι μπορούν να καταστρέψουν το στρώμα του χούμου, με τις αρνητικές επιπτώσεις του τελευταίου να είναι πιο καταστροφικές από όλες τις φυσικές καταστροφές και καταστροφές μαζί. Ο χούμος καταστρέφεται από πλημμύρες, σεισμούς, ηφαιστειακές εκρήξεις, ανεμοστρόβιλους, τυφώνες, ισχυρούς ανέμους, ξηρασίες και επέκταση της ερήμου σε εύφορες εκτάσεις. Ωστόσο, ακόμη μεγαλύτερες ζημιές προκαλούνται από την αποψίλωση των δασών και την υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων, την εξόρυξη, την αγροτική ανάπτυξη και τις οικολογικές ανισορροπίες.
Ωστόσο, ο μεγαλύτερος κίνδυνος πρόκλησης ζημιάς στο στρώμα του χούμου προκύπτει από ακατάλληλες γεωργικές πρακτικές. Αυτές περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
- Εκτεταμένη εφαρμογή αζωτούχων λιπασμάτων. Το έδαφος υπερκορεσμένο με νιτρικά άλατα και το στρώμα του χούμου μειώνεται σταθερά επειδή οι μικροοργανισμοί, που διεγείρονται από το άζωτο, το αποσυνθέτουν πιο γρήγορα.
- Η ξηρασία και η διάβρωση οδηγούν σε ξήρανση και αποσάθρωση του πλούσιου σε χούμο επιφανειακού στρώματος του εδάφους.
- Η υπερβολική υγρασία προκαλεί οξίνιση του εδάφους και επιταχύνει τη συσσώρευση χουμικών οξέων. Αυτό αυξάνει την ονομαστική περιεκτικότητα σε χούμο του εδάφους, αλλά υπάρχει σε ενώσεις που δεν είναι διαθέσιμες για τη θρέψη των φυτών. Το αποτέλεσμα είναι υπερβολική ποσότητα χούμου, αλλά το αποτέλεσμα είναι καταστροφικό.
- Αφήνοντας τα χωράφια σε αγρανάπαυση. Η έλλειψη οργανικής ύλης λιμοκτονεί τους μικροοργανισμούς του εδάφους που σχηματίζουν το στρώμα του χούμου. Επιπλέον, το γυμνό έδαφος είναι πιο ευάλωτο σε αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Πώς διαφέρει από το χούμο;
Στην καθημερινή ζωή, οι όροι «χούμος», «κομπόστ» και «χούμος» θεωρούνται συνώνυμοι, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Οι έννοιες είναι σχετικές, αλλά όχι ταυτόσημες. Ο χούμος προκύπτει στο έδαφος μέσω φυσικών διεργασιών που δεν είναι πλήρως κατανοητές από τους επιστήμονες. Αποτελείται από σχεδόν 90% φυτικά υπολείμματα και θεωρείται ένα από τα τελικά προϊόντα της διάσπασης της οργανικής ύλης.
Το κομπόστ παρασκευάζεται επίσης από φυτικά υπολείμματα που έχουν υποστεί μια σύνθετη διαδικασία αποσύνθεσης και ζύμωσης υπό ελεγχόμενες συνθήκες. Συνηθέστερα, τα κομποστοποιημένα υλικά περιλαμβάνουν ζιζάνια, υπολείμματα καλλιεργειών, αποκόμματα και άλλες ουσίες που μπορούν να αποσυντεθούν.
Ο χούμος είναι σάπια ζωική κοπριά. Πλήρως αποσυντιθέμενος, με δομή και εμφάνιση που θυμίζει χούμο, ονομάζεται κομπόστ.

Κανόνες και όροι για τη χρήση του χούμου
Για να βελτιώσετε το έδαφος, χρησιμοποιήστε εμπορικό βερμικομπόστ, το οποίο μπορεί να είναι υγρό ή κοκκώδες. Το υγρό χούμο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ανεξάρτητα από την εποχή και λειτουργεί ως λίπασμα για φυτά σε γλάστρες και ανοιχτό έδαφος. Είναι κατάλληλο για εφαρμογή ριζών και φυλλώματος, καθώς και για μούλιασμα των σπόρων πριν από τη σπορά. Το διάλυμα πρέπει να είναι ζεστό. Το λίπασμα δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά την ανθοφορία ή κατά το στάδιο σχηματισμού καρπών.
Ξηρός χούμος προστίθεται κατά τη φύτευση δενδρυλλίων και φυτών, κατά το σκάψιμο.
Είναι επίσης κατάλληλο ως λίπασμα κατά την περίοδο της ενεργού ανάπτυξης των καλλιεργειών και των σπορών. Αυτή η ουσία έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική για την καλλιέργεια γεωργικών, ανθοφόρων και καλλωπιστικών φυτών σε θερμοκήπια, καθώς και σε εσωτερικούς χώρους κηπουρικής. Βελτιώνει τη διαπερατότητα και τη δομή του εδάφους, την περιεκτικότητά του σε θρεπτικά συστατικά και τη διαπερατότητά του στο νερό. Ως αποτέλεσμα, τα φυτά αναπτύσσονται καλύτερα, ανθίζουν περισσότερο και παράγουν άφθονη συγκομιδή.

Είναι δυνατόν να το μαγειρέψετε μόνοι σας;
Η δημιουργία του ίδιου του χούμου στη φύση διαρκεί μήνες, και μερικές φορές χρόνια, δεκαετίες ή αιώνες, ανάλογα με τις περιβαλλοντικές συνθήκες και το αρχικό υλικό. Επιπλέον, η διαδικασία σχηματισμού του δεν έχει μελετηθεί πλήρως και πολλές πτυχές παραμένουν ασαφείς για τους επιστήμονες. Επομένως, είναι αδύνατο να πούμε ότι ένα πλήρες ανάλογο της φυσικής ουσίας μπορεί να δημιουργηθεί στο σπίτι αυτή τη στιγμή. Μπορείτε να αυξήσετε την περιεκτικότητά του στο έδαφος χρησιμοποιώντας τις ακόλουθες μεθόδους:
- Προσθήκη οργανικής ύλης – χούμου, τύρφης, κομπόστ, όργωμα με φυτικά υπολείμματα, χρήση πράσινης κοπριάς.
- Η χρήση ευεργετικών μικροοργανισμών που επιταχύνουν τη διαδικασία σχηματισμού, για παράδειγμα, με τη μορφή συμπυκνωμάτων "Baikal", "Trichoderma", "Biocomplex-BTU", "Radiance" και ούτω καθεξής.
- Εφαρμογή χουμικών αλάτων, χουμικών οξέων και παρασκευασμάτων που βασίζονται σε αυτά, όπως τα "Gumipas", "Gumat Universal", "Gumino de Gallina" και πολλά άλλα.
Η σωστή γεωργική τεχνολογία και η προστασία της γης από την καταστροφή είναι μεγάλης σημασίας.

Κανόνες αποθήκευσης και προφυλάξεις ασφαλείας κατά την εφαρμογή
Εάν υπάρχει ανάγκη αποθήκευσης χούμου που δεν έχει χρησιμοποιηθεί κατά την περίοδο ανάπτυξης των φυτών, πρέπει να τηρούνται οι ακόλουθοι κανόνες:
- Τα εφόδια πρέπει να προστατεύονται από ξένες ουσίες, επομένως θα πρέπει να αποθηκεύονται σε ειδικά «αναπνεόμενα» δοχεία, όπως σακούλες που τοποθετούνται σε βάσεις, ράφια ή ειδικά ράφια.
- Η ουσία μπορεί να υποστεί ζημιά από την κατάψυξη, επομένως η θερμοκρασία δωματίου δεν πρέπει να πέσει κάτω από το μηδέν.
- Είναι σημαντικό να διατηρείται ένα σταθερό επίπεδο υγρασίας, καθώς η ξήρανση διαταράσσει τη δομή και μειώνει την αξία, ενώ η υψηλή περιεκτικότητα σε υγρασία μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη μούχλας ή σε ξινότητα του προϊόντος.
- Η ουσία πρέπει να αποθηκεύεται σε κλειστούς χώρους, αποθήκες ή βοηθητικούς χώρους που δεν είναι προσβάσιμοι σε μη εξουσιοδοτημένα άτομα.

Το προϊόν θα πρέπει να ελέγχεται περιοδικά για την ανίχνευση υψηλής ή χαμηλής υγρασίας, καθώς και για την προσβολή από παράσιτα.
Ο χούμος είναι μια μη τοξική ουσία, επομένως δεν απαιτούνται ειδικά προστατευτικά μέτρα κατά τη χρήση του. Να φοράτε προστατευτικά ρούχα, γυαλιά και μάσκα για να αποτρέψετε την έκθεση των ματιών και του αναπνευστικού συστήματος, καθώς και γάντια για να αποτρέψετε τη μόλυνση από μικρές τομές και εκδορές στα χέρια σας, όπως όταν εργάζεστε με χώμα. Αφού ολοκληρώσετε την εργασία, πλύνετε το πρόσωπο και τα χέρια σας με σαπούνι, κάντε ντους και αλλάξτε ρούχα.
Τα εδάφη πλούσια σε χούμο αποτελούν πραγματικό πλεονέκτημα, επιτρέποντας άφθονες συγκομιδές υψηλής ποιότητας, πολύτιμων και θρεπτικών γεωργικών προϊόντων, ενώ παράλληλα χρησιμεύουν ως πηγή πλούσιας φυσικής βλάστησης.



